آترزی مری (Esophageal atresia)

الف. تعریف :

اترزی مری یک بیماری مادرزادی است که در آن راه مری (مسیر دهان تا معده) بسته است که ممکن است قسمت بسته مری در ناحیه بالا یا پایین به نا ی متصل باشد . این بیماری ممکن است با ناهنجاریهای دیگر مادرزادی همراه باشد که به اختصار به ان vacterl می گویند .

V : وجود اشکال در مهره ها
A : مشکلات مقعد مثل بسته بودن آن
C : ناهنجاری های قلبی
TE : اتصال بین نای و مری
R : مشکلات کلیه
L : ناهنجاری های اندامها

ب. علائم :

یکی از مهمترین علائم در بدو تولد آبریزش شدید دهانی می باشد. در صورت شروع تغذیه، نوزاد بلافاصله بعد از خوردن شیر دچار خفگی و یا کبودی می گردد که علت ان بسته بودن قسمت فوقانی مری و ورود شیر به داخل نای و متعاقب آن بسته شدن غیر ارادی حنجره جهت محافظت از دستگاه تنفسی و ممانعت از ورود مواد غذایی بداخل نای و ریه ها است .

ج. تشخیص :

در صورت مشاهده علائم بالا٬ شک به وجود این بیماری صورت می گیرد.جهت تایید تشخیص٬پزشک یک سوند پلاستیکی تغذیه را از طریق بینی وارد مری می کند .
در افراد معمولی این سوند بدون مانع تا معده میرود ولی در نوزادان دچار آترزی مری سوند با مانع برخورد کرده و نمی توان آن را تا معده وارد کرد. حتی ممکن است سوند در قسمت بسته پیچ بخورد و نوک آن مجددا از بینی خارج شود .
برای قطعی نمودن تشخیص٬ در حالی که سوندحاجب در محل مانع متوقف شده است عکس ساده گرفته می شود و پیچ خوردن لوله معده در آن دیده میشود. می توان حدود 5/0 سی سی ماده حاجب مثل باریوم داخل سوند تزریق کرد و عکس تهیه نمود که در آن تجمع ماده حاجب در قسمت فوقانی بسته مری قابل رویت است .

د. درمان :

1. اقدامات اولیه
1 . بعد از تشخیص آترزی مری بلافاصله با نزدیکترین مرکز جراحی اطفال تماس گرفته جهت بستری نمودن کودک باید پذیرش گرفته شود.
2 . تا انجام عمل جراحی به هیچ وجه نباید به کودک آب یا شیر داده شود .
3 . باید یک سوند تغذیه از طریق سوراخ بینی به داخل قسمت بسته مری رد کرد و با استفاده از سرنگ ترشحات جمع شده در آن را تخلیه نمود . این کار را هر 15 دقیقه یک بار باید تکرار نمود تا مانع ورود ترشحات دهان به داخل نای شده و از پیدایش عفونت ریوی جلوگیری به عمل آید.
4 . ترشحات جمع شده در حلق، باید بطور متناوب با استفاده از پوار یا ساکشن خارج شود .
5 . اگرنوزاد دچار تنگی نفس می باشد تجویز اکسیژن ضروری است .
6 . باید سر بچه در وضعیت 45 درجه به طرف بالا نگه داشته شود.
7 . بررسی های لازم از نظر وجود ناهنجاری های همراه انجام گیرد.

2. اقدامات بعدی :
درمان نهایی آترزی مری ، جراحی است که بعد از باز کردن سینه محل اتصال مری به نای جدا شده و سوراخ نای بسته می شود و دو سر مری پس از باز کردن قسمت فوقانی به همدیگر پیوند زده می شوند .

ه. مراقبتهای بعد از عمل :

بعد از عمل جراحی بیمار به مدت یک هفته در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بستری می شود و 2 تا 3 روز به کمک دستگاه، نفس می کشد . تا حدود 8 روز شیر داده نمی شود و پس از این مدت، عکسی با ماده حاجب از نوزاد گرفته می شود و پس از اطمینان از عدم نشت از محل عمل ، تغذیه شروع می گردد .
حدود ده روز بعد از انجام عمل٬ نوزاد به منزل فرستاده می شود. اما تا سن 15 سالگی باید تحت نظر حراح اطفال باشد. تا 3 ماه اول هفته ای یک بار و تاسن یک سال هر ماه یک بار و در سنین بعد هر 6 ماه یکبار باید معاینه شود.

و. عوارض عمل جراحی :

1 . شایع ترین عارضه زود رس ،نشت از محل پیوند ، عفونت اطراف و داخل ریه می باشد.
2 . شایع ترین عارضه دیررس تنگی محل پیوند است . تنگی رامیتوان با دستگاه مخصوص (بوژی و دیلاتور) زیر بیهوشی برطرف نمود . خیلی کمتر اتفاق می افتد که جهت درمان تنگی از عمل جراحی استفاده شود.